Het ‘grijze huis met de oranje kozijnen’ op Katendrecht is groen van dak tot tuin
Voor architect Jack Hoogeboom is verduurzamen een missie én hobby
In 2005 kocht architect Jack Hoogeboom met zijn vriendin Rita een zelfbouwkavel aan de Walhallalaan op Katendrecht. Hij ontwierp en bouwde hun huis volledig van hout: natuurlijke materialen en duurzaamheid hadden altijd Jacks interesse. Toch duurde het tot 2020 voordat het huis eindelijk het zo gewenste groene dak kreeg. Jack vertelt over zijn huis, het groene dak en zijn verbondenheid met Katendrecht, de plek waar hij een nest bouwde en waar dochters Jil en Mia opgroeien.
Architect Jack Hoogeboom
Hout & Nieuw
Jack en zijn vriendin Rita woonden in Amsterdam toen hij in 2005 hoorde over de zelfbouwkavels op Katendrecht. Jack: “Mijn vriendin werkte in het Erasmus MC en zelf was ik toe aan een nieuw huis en andere stad.” Het was een spannende stap: een onbekende stad én een zelf te bouwen huis in een buurt die bovendien volop in ontwikkeling was. Voor Jack voelde die buurt direct goed, Katendrecht had onmiddellijk zijn interesse. “De verbinding is goed, de ligging aan het water fantastisch.” Toen ze besloten ervoor te gaan, ging het snel. “We hebben grofweg een half jaar geschetst, een half jaar op de vergunningen gewacht en vervolgens een half jaar gebouwd. Van startschot tot verhuizing waren we zo’n anderhalf jaar bezig. Dat is snel en deels te danken aan de houtskeletbouw van de woning. Het resultaat is een heel prettig huis. Het is goed ontworpen, goed gebouwd en vanaf dag één waren we met duurzaamheid bezig. De woning is volledig uit hout opgetrokken en we maakten alleen gebruik van natuurlijke isolatiematerialen, zonder kunststof.”
Vanaf dag één waren we met duurzaamheid bezig
De gevel is 30 cm dik, waarvan 24 cm bestaat uit houtvezelplaat en papiervlokken. “Dat isoleert enorm! Het plaatmateriaal aan de buitenzijde kreeg een stucafwerking. We bouwden eenvoudig en betaalbaar.” Tijdens zijn opleiding voelde Jack zich al aangetrokken tot hout, vertelt hij. “Het is een prettig materiaal dat bovendien eenvoudig is toe te passen, bij staal moet je bijvoorbeeld altijd lassen. De broer van mijn vriendin doet veel met houtskeletbouw. Zo viel alles mooi samen.”
Groen dak voor groentjes
Jack besloot al snel ‘iets’ met wateropvang te willen doen. “Ik kocht grote regentanks, maar het liep allemaal niet zoals ik wilde, dus stonden ze een tijd te verstoffen. Ik wilde om esthetische redenen geen waterafvoer buitenlangs, maar binnendoor. Al jaren had ik het over groen op het dak en zonnepanelen, maar dat bleek niet zomaar geregeld. Vanwege de maten van onze woning – 6 meter breed en 13 meter hoog – en de vrij stevige winddruk, moesten we dit berekenen als vrijstaande woning. Een andere vraag was hoeveel last de houten constructie van ons huis kon dragen.” Jarenlang bleef het bij overdenken, tot Jack de WoonWijzerWinkel op het RDM bezocht. Hier ontdekte hij meer over de multifunctionele inrichting van het dak, waarbij de diverse functies – zoals zonnepanelen en dakgroen – elkaar versterken.
“Daar ontdekte ik ook dat je de zonnepanelen goed in een andere opstelling kunt plaatsen. Ik dacht dat ze per se op het zuiden moesten staan om genoeg rendement op te leveren, maar een oost-west of noord-zuid opstelling kon ook prima. Vanwege de krachtige wind kozen we voor een lage hellingshoek bij de plaatsing, zodat de wind er niet onder kan komen. Voor mijn bezoek aan het Innovatie Centrum Duurzaam Bouwen (ICDuBo) wist ik niet dat dit mogelijk was.” Met acht hoogrendementspanelen van 400 Wattpiek ging Jack aan de slag. Na plaatsing legde hij tussen de restruimte zelf beplanting aan. “Ik nam via het ICDuBo een doe-het-zelf-pakket voor dakvergroening af, ideaal. Het mooie is dat de zonnepanelen en beplanting elkaar ondersteunen: het groen verkoelt de panelen in de zomer, zodat deze meer opleveren. Bovendien is de beplanting goed voor de stadsecologie én tegen de afschrijving van dakbedekking.” De panelen en het sedum liggen er prima bij en Jack is blij dat het hem eindelijk gelukt is. Hij denkt alweer aan een volgende stap richting nóg duurzamer wonen. “We zijn nu aangesloten op stadsverwarming, maar ik overweeg toch de aanschaf van een warmtepomp. Ik vind het gewoonweg te leuk om dit alles te analyseren en de puzzel te maken.”
De zonnepanelen en beplanting ondersteunen elkaar: het groen verkoelt de panelen zodat deze in de zomer meer opleveren
De puzzel voor het groene dak was, met wat hulp via de subsidieregeling klimaatadaptatie, zo gelegd. Jack: “Ik vroeg een subsidie aan voor het groene dak. Met 20 m2 zat ik net op de ondergrens. Toen ik meer over mijn situatie vertelde, bleek dat ik aanspraak kon maken op nog andere aspecten binnen de subsidieregeling klimaatadaptatie.” De regeling bestaat uit drie onderdelen: dakgroen, afkoppeling regenwater en waterbuffering. Bij de eerste wordt het dak vergroend, bij de tweede wordt het regenwater naar de grond geleid in plaats van naar het riool en bij de derde wordt regenwater opgevangen, eveneens om wateroverlast tegen te gaan. Jack: “Omdat ik inmiddels zelf een systeem had aangelegd, waarbij water niet in het riool wordt geloosd, kon ik ook op de afkoppeling en waterbuffering aanspraak maken.” Regenbuien bewateren nu eerst het sedum op Jacks dak. Vervolgens loopt het door naar de regenvaten van elk 800 liter, die Jack onder zijn terras plaatste. Een buizensysteem leidt het water vervolgens naar de tuin, waar het infiltreert in de bodem en zorgt dat planten genoeg vocht krijgen. Jack geniet van het uitdenken van deze systemen en hoewel de werking ervan voor hem al een beloning is, leverde het financieel ook nog iets extra’s op! “Door goed advies over de subsidieregeling kreeg ik uiteindelijk 1100 euro van mijn investering terug.”
Het grijze huis met de oranje kozijnen
Kleinschalig en krachtig, ‘t is Katendrecht waarachtig
Hoewel Jack zijn huis al in 2007 bouwde, is de ontwikkeling van zijn woning wat hem betreft nooit echt klaar. De vergroening van het dak is daar een mooi voorbeeld van. Als zelfstandig architect leverde de succesvolle samenwerking met zijn zwager bovendien nieuwe klussen op, waaronder de bouw van een villa in Renesse. “Een buurtbewoner liet daar een woning bouwen en vond ons huis – en de samenwerking waarmee het tot stand kwam – bijzonder.” In de buurt staat het huis bekend als ‘het grijze huis met de oranje kozijnen’. Jack: “Dat zeggen mijn kinderen altijd als ze ons huis beschrijven. Het komt door de toepassing van Duitse kozijnen, gemaakt van grenen en blank gelakt.” Het huis staat er fier bij en dat zijn de bewoners ervan ook. “Ons huis is heel prettig en ik vind de Walhallalaan een heerlijke plek, net als Katendrecht zelf. Het water rondom draagt bij aan dat bijzondere gevoel dat ik hier heb. Met name in de coronatijd was ik extra blij met de ligging aan het water, waar we ‘s morgens of ‘s avonds wandelingen maakten. Ik bezocht daardoor ook de Bakkerswerkplaats nog vaker, mijn vaste adres voor brood of een lekkere kaneelknoop.” Dat Katendrecht zowel stads als dorps aanvoelt, vindt Jack het meest bijzonder aan de buurt. “Het is vertrouwd en kleinschalig, maar ook dynamisch en anoniem. Als zelfbouwer voel ik me erg verbonden met deze plek, waar ik veel tijd, geld, energie en liefde in stopte.”
Jacks tips voor duurzaam bouwen
Denk je over de bouw van een duurzame woning of wil je jouw huis verduurzamen? Jack geeft wat tips.
- Bouw je zelf? Onthoud: hoe eenvoudiger het ontwerp, des te eenvoudiger (en sneller, en minder kostbaar en frustrerend) de realisatie van de woning zal zijn.
- Overweeg – in het geval van zelfbouw – houtskeletbouw: het is stevig, duurzaam en werkt sneller.
- Denk voorafgaand aan de bouw goed na over je eisen en wensen als gebruiker en bewoner van de woning zodat je er een lange tijd naar volle tevredenheid kunt wonen. Ook dat is duurzaamheid. Later alsnog grote wijzigingen doorvoeren is dat juist niet.
- Wil je stapje voor stapje toewerken naar meer verduurzaming? Denk dan in ingrepen als extra isoleren, enkel glas vervangen voor dubbel of trippel glas, de toevoeging van zonnepanelen, beplanting op het dak, het opvangen van regenwater en de aanschaf of huur van een warmtepomp.
De voordelen van een groen dak op een rijtje
- Een groen dak verkoelt en zorgt voor een gelijkmatiger binnenklimaat.
- Dakbeplanting verkoelt ook de eventueel aanwezige zonnepanelen, waardoor deze meer opleveren.
- Een groen dak vangt meer regenwater op en helpt dus mee om wateroverlast terug te dringen tijdens heftige regenbuien.
- Beplanting op het dak is goed voor de biodiversiteit.
- Groen vangt schadelijke UV-straling af, waardoor dakbedekking langer meegaat.
