Galerie NIFFO, artistieke broedplaats van de Afrikaanderwijk
Zoë Cochia woont, werkt en wijst jongeren de weg aan de Pretorialaan
Het vereist een hoop lef, nieuwsgierigheid en goede moed om je leven rigoureus om te gooien. De van oorsprong Roemeense Zoë Cochia deed het meerdere malen. In de jaren negentig emigreerde ze van Roemenië naar Nederland. Haar zoektocht naar vrijheid werd tevens een zoektocht naar zichzelf en naar verbinding met anderen. Galerie NIFFO in de Afrikaanderwijk is daar een directe weerspiegeling van.
Haar nieuwsgierigheid voor andere werelden kreeg Zoë van huis uit mee. In Nederland zorgde het ervoor dat ze elk baantje aangreep, omdat haar diploma Werktuigbouwkunde hier niet geldig was. Ze belandde uiteindelijk als technisch tekenaar bij het Havenbedrijf Rotterdam. Een keerpunt, want daar ontstond haar liefde voor de Maasstad. “Ik woonde eerst een paar jaar in Den Haag, maar toen mijn relatie stukliep, verhuisde ik naar Rotterdam. Dat was voor mij een nieuw begin.”
Door mijn werk raakte ik steeds enthousiaster over Rotterdam
Bij het Havenbedrijf schetste ze mee aan de openbare voorzieningen en het vervoer van de stad. “Daardoor ontdekte ik veel meer plekken in de stad. Ik kreeg toegang tot het heden, verleden en de toekomst van bepaalde plekken en projecten en raakte steeds enthousiaster over de mogelijkheden van Rotterdam.”
Van tekenkamer naar academie
Door haar werk was Zoë onder andere op de hoogte van de plaatsing van aanmeerpalen langs de kade, die ze vervolgens besloot te fotograferen. “Op mijn werk maakte ik er technische tekeningen van, in mijn vrije tijd bracht ik ze op een andere manier in beeld. Ik was altijd al met kunst en cultuur bezig.” Zo veel zelfs, dat het resulteerde in een aanmelding voor de Willem de Kooning Academie. Zoë volgde er de opleiding tot Docent Beeldende Kunst en Vormgeving. “Toen ik bij het Havenbedrijf werkte, had ik niet kunnen dromen dat dit mijn pad zou zijn. Ik besefte met de jaren steeds beter wat ik graag wilde doen, en besloot dus op latere leeftijd weer te gaan studeren.”
Familie Feijenoord
Na haar studie gaf ze les op een wijkschool in Feijenoord, waar ze dagelijks contact had met buurtjongeren. De wijkscholen verdwenen in 2014, maar Zoë’s overtuiging dat iedereen talent heeft, won juist aan kracht. “Toen die scholen verdwenen, werd het mijn doel om die zogenaamde kwetsbare groepen – ze zijn juist hartstikke sterk hoor – opnieuw bij elkaar te brengen op een inspirerende en toegankelijke plek. Een plek waarbij jongeren indirect met allerlei nieuwe onderwerpen, thema’s en vaardigheden in aanraking zouden komen, waar iedereen elkaar zonder vooroordelen ontmoet.” Die plek werd galerie NIFFO aan de Pretorialaan, de poort naar de Afrikaanderwijk en een plek in opkomst. Zoë: “Ik vond het belangrijk dat deze jongeren een goede plek in de buurt kregen. Niet weggestopt in een zijstraat, maar een zichtbare locatie op een plek die trendy begint te worden.” Haar betrokkenheid leverde Zoë de titel ‘moeder van de buurt’ op, waar ze wat beschaamd om grinnikt. Toch is het familiaire binnen de galerie wel degelijk van belang: NIFFO betekent ‘neef’ in straattaal, want “NIFFO is een grote familie waarin iedereen gelijk is.”
Kunst, ook zonder kwalificatie
Zoë biedt jongeren zonder startkwalificatie een kans, zodat ze hun plek in de maatschappij vinden. “Ik begeleid ze daarbij en merk dat ze de lage drempel hier waarderen.” Groter, sneller en beter is geen doelstelling voor Zoë, vertelt ze. “Mensen vragen altijd of ik wil groeien. Maar waarom zou ik? Dit is juist een plek van waaruit mensen zelf kunnen groeien.” Kunst is daarbij meer dan alleen een mooi beeld creëren, vindt ze. “Ik leer ze bijvoorbeeld ook over de inrichting van openbare voorzieningen, omdat ik daar veel van weet. Ik laat ze dan schetsen maken, waardoor ze er meer inzicht in krijgen. Kunst is een breed begrip en kan je ook inzetten voor bewustwording, voor het verkennen van de wereld.”
Ik ben trots op de mensen die door NIFFO verder zijn gekomen in hun leven
Bij de vraag waarop ze het meest trots is, twijfelt ze geen moment. Dat is niet haar emigratie, besluit om opnieuw te gaan studeren of te ondernemen. Het meest trots is ze op de jongeren die NIFFO maken, jongeren met wie ze vaak een band opbouwt. “Ik ben trots op de mensen die door NIFFO verder zijn gekomen in hun leven en op alle projecten die we samen hebben opgestart.” Ze vertelt over Shamir, die zijn stage bij NIFFO afrondde. “Hij komt hier nog regelmatig, altijd met nieuwe verhalen. Hij had eerst geen startkwalificatie, maar maakte uiteindelijk zijn opleiding af en is inmiddels getrouwd. Dat het zo goed gaat vind ik prachtig.”
Afrikaanderwereld
Zoë woont aan de Pretorialaan, dichtbij de galerie. Hier, binnen een straal van één vierkante kilometer, speelt het grootste deel van haar leven af. “Elke dag begin ik met koffie bij Koffiehandel Pretoria. Ik doe mijn boodschappen op de Afrikaandermarkt en kook, lees of kijk films in mijn vrije tijd.” In de rest van de stad komt ze minder, vertelt ze lachend. “Je creëert je eigen wereld. De rest van de stad volg ik via social media.” Ze merkt dat ook anderen ‘haar’ wereld steeds vaker bezoeken. Terecht, vindt ze, want er is zoveel te ontdekken. Ook in NIFFO ziet ze steeds weer nieuwe gezichten.
“De drempel is laag want bijna alles is gratis toegankelijk, dat is voor deze wijk van belang.” Zoë hoopt met NIFFO verschillende onderwerpen en ontwikkelingen begrijpelijk te maken voor uiteenlopende doelgroepen. “Het is een taak voor ons allemaal om ernaar te streven elkaar beter te begrijpen. De Afrikaanderwijk is daar de ideale plek voor.”
