Deelmobiliteit: geen doel, maar middel voor betere mobiliteit en leefbaarheid
Samen delen? Samen werken aan de Rotterdamse mobiliteitsopgave!
In het Timmerhuis aan de Meent ontmoeten we Rosemarijn de Jong (senior adviseur mobiliteit Gemeente Rotterdam) en Edwin Brugts (partnership manager BMW i). We bevinden ons in het hart van de stad, daar waar je je het liefst zo min mogelijk met de auto waagt. Dat is bovendien van belang voor een schonere en leefbare binnenstad, is de visie van Gemeente Rotterdam. Daarom wordt er geïnvesteerd in deelmobiliteit en duurzame samenwerkingen op dit gebied. Dat is niet een doel op zich, maar een middel om de Rotterdammer meer mobiel te krijgen en de leefomgeving te verbeteren.
Mobility City Campus Rotterdam
Hoe bereik en betrek je inwoners in de mobiliteitstransitie? Dat is dé vraag die centraal staat in het werk van Rosemarijn als adviseur mobiliteit bij Gemeente Rotterdam. Ze werkt constant aan de toekomst van de stad en dat is zo leuk als het klinkt. “We verdiepen ons in alle innovatieve ontwikkelingen op het gebied van verkeer, zoals zelfrijdende voertuigen. Momenteel werken we aan het concept voor een Mobility City Campus in Rotterdam als plek voor belangrijke spelers en innovaties op het gebied van mobiliteit.” Het moet dé plek worden voor de ontwikkeling van nieuwe mobiliteitsconcepten voor vervoer per land, water en lucht. Deze maand wordt naar verwachting het concept gelanceerd.
We willen de auto terugdringen, en ondertussen mensen mobiel houden
Het doel? Mobiliteit voor iedereen!
Innovatieve samenwerkingen met (grote) bedrijven en kennisinstituten zijn van belang om Rotterdam verder te helpen op het gebied van mobiliteit. Rosemarijn reflecteert daarbij constant op het belang voor Rotterdam en diens inwoners. “Ik verbind de juiste mensen en bedrijven aan elkaar, ondersteun inhoudelijk en leg alles naast de doelstellingen voor Rotterdam.” Die doelstellingen zijn niet gering, vertelt ze. “We hebben grote ambities met betrekking tot het klimaat, de bereikbaarheid en het verbeteren van de leefomgeving in alle opzichten, maar in dat verband is het belangrijk te achterhalen wat onze inwoners precies willen en kunnen.” Of mensen gebruik gaan maken van bepaalde oplossingen, dat is voor Rosemarijn en haar collega’s belangrijk om te weten. “In de promotie van deelmobiliteit moeten we het doel niet uit het oog verliezen. We streven naar daadwerkelijk gebruik en meerwaarde, anders slokken die leenfietsen en -scooters alleen maar waardevolle ruimte op in de binnenstad.”
Rosemarijn de Jong, senior adviseur mobiliteit Gemeente Rotterdam
Een grote opgave voor Rotterdam is het terugdringen van de auto. In de nabije toekomst wordt de deelauto – net als de deelfiets – voor veel mensen dagelijkse realiteit. Rosemarijn: “Samen met andere steden tekenden we als Rotterdam de City Deal ‘elektrische deelmobiliteit in stedelijke gebiedsontwikkeling’”. Innovatieve woningprojecten gaan hier hand in hand met de oplevering van elektrische deelauto’s: elk woningcomplex heeft bijvoorbeeld vier deelauto’s om gebruik van te maken. Dat is efficiënter, schoner en brengt de parkeernorm omlaag. “We willen de auto terugdringen, en ondertussen mensen mobiel houden. Als gemeente kijken we steeds hoe we op alle vlakken aan verbetering kunnen bijdragen. Ik geloof dat in deelmobiliteit de oplossing schuilt, maar niet onvoorwaardelijk. Wij als gemeente moeten de ideale omstandigheden bieden en daarvoor samenwerken met andere partijen.” Mobility as a Service (MaaS) is een onderdeel van het mobiliteitsplan (Stedelijk Verkeersplan) van gemeente Rotterdam en daarbij is ook BMW aangesloten, vertelt Edwin Brugts.
BMW om te delen
BMW bouwt al meer dan 100 jaar auto’s voor het hogere ‘premium’ segment, maar het concern innoveert en richt zich steeds meer op het verstrekken van mobiliteit en services. Edwin: “We zien hoe behoeften van mensen en steden veranderen en spelen daarop in. Duurzaamheid en delen zijn steeds belangrijker. Door de recyclebare en 100% elektrische BMW i3 komen wij nu ook in aanraking met gemeenten.” BMW werkt niet, zoals bijvoorbeeld Greenwheels, als free float-concept waarbij een grote vloot in een stad beschikbaar wordt gesteld. “Onze auto’s zijn op specifieke plekken te vinden en door middel van een app te reserveren voor de volgende dag of volgende week.” Het nieuwe businessmodel van BMW richt zich op binnensteden, door autodeelplatforms en e-mobiliteit aan vastgoed te koppelen. Dit door bijvoorbeeld samen te werken in innovatieve projectontwikkeling, aansluitend bij de City Deal. Edwin: “Innovatieve nieuwbouw biedt toekomstige bewoners een unieke gelegenheid hen binnen hun nieuwe leefomgeving kennis te laten maken met deelbare BMW i3’s. Bovendien verhoogt dit direct het serviceniveau van de nieuwbouwcomplexen. Kortom: een win-win-win situatie, want ook gemeenten hebben hier veel baat bij.” De samenwerking met projectontwikkelaar Heijmans en architectenbureau OMA ten behoeve van het Timmerhuis is daar een voorbeeld van. Edwin: “Juist plekken waar wonen en werken samenkomen zijn perfect voor het inzetten van deelauto’s. We zijn inmiddels de pilotfase voorbij, dit is de toekomst.”
Edwin Brugts, partnership manager BMW
Wat beweegt mensen?
Aan díe toekomst werkt Rosemarijn dagelijks. Rosemarijn: “Rotterdam staat open voor innovatie. Wij schrijven hier geen lange rapporten om te bepalen of een innovatie kan bijdragen aan onze doelstellingen, maar starten pilots om te kijken wat er gebeurt. Op basis van die resultaten wordt er beleid gevormd, het beleid aangepast of focus aangebracht. Dat vind ik een ontzettend leuke manier van werken.” Bij het werken aan een verbeterde mobiliteit, zijn echter niet alleen de voorzieningen, maar ook de gedragingen en gewoonten van de inwoners van invloed. “Mensen zijn gewoontedieren. De grootste uitdaging is om een verandering in gedrag te bewerkstelligen.” De vraag wat de mens beweegt is hier dus tweeledig. Help je inwoners écht op weg? “Een deelscooter is leuk en kan een goed alternatief voor de auto zijn, maar liever niet voor de fiets. Het is niet iets dat we direct tegen kunnen gaan, maar we onderzoeken het wel.” Bij de momenteel alomtegenwoordige felyx-scooters heeft Rosemarijn een goed gevoel. “Niet alleen in het gemak van de scooter, maar juist ook in het feit dat ze een schoner (want elektrisch) alternatief zijn voor de auto schuilt een grote kracht. Het succes ervan heeft ons verrast. Nu inventariseren we in hoeverre het autogebruik erdoor is verminderd.” Net als Rosemarijn, ziet Edwin auto’s, fietsen en scooters allemaal als onderdeel van een groter geheel. “De e-scooters van felyx zie ik niet als concurrentie, maar als een toevoeging binnen deze ontwikkeling.”
Rotterdam staat open voor innovatie.
MaaS-beleving
Het experimenteren met uitsluitend deel- en openbaar vervoer gebeurt al volop, onder de noemer ‘MaaS-beleving.’ Vanuit het onderzoeksprogramma van de Verkeersonderneming werden honderd Rotterdammers geselecteerd om mee te doen aan een pilot. Rosemarijn: “Zij kregen een budget en mochten daarvan vier maanden lang gebruikmaken van allerlei vervoersmiddelen. Deelnemers die een eigen auto bezitten werd gevraagd deze niet of zo min mogelijk te gebruiken. De gebruikersgroep was een afspiegeling van de Rotterdamse bevolking en maakte in vier maanden tijd uitsluitend gebruik van deelfietsen, -scooters en -auto’s, trams, bussen, taxi, watertaxi en -bus, metro en trein.” Na vier maanden kregen alle deelnemers het voorstel om dezelfde manier van reizen voort te zetten voor een bepaalde periode, waarbij men kon kiezen uit diverse mobiliteitsabonnementen. Daarvan kregen ze de helft van de kosten vergoed. “Maar liefst 75 van de 100 mensen besloten ermee door te gaan, ik vind dat een succes!” zegt Rosemarijn trots. “Deze groep doet nieuwe ervaringen op en krijgt inzicht in de kosten van deze manier van reizen. Dat is waardevol, want mensen onderschatten de kosten van hun auto vaak en overschatten de kosten van OV.” Hierin ziet Edwin ook een voordeel van de BMW i3 als deelauto. “Het zorgt voor een lagere parkeerdruk en een schonere stad. We zien steeds meer bewoners die afzien van hun tweede auto, want die staat meer dan 95 procent van de tijd stil. Bovendien kost een parkeerplek ook geld. Een deelauto is een goed alternatief. De beschikbaarheid is zeer goed en je bespaart zo’n 80 procent van de kosten.”
Rotterdam is er klaar voor, maar er moet ook nog veel gebeuren.
Samen leven, samen delen
We leven samen in de stad en delen de voorzieningen, waarom dan niet ook het vervoer? Het lijkt allemaal zo logisch. Rosemarijn voorziet meer ‘mobility hubs’ waarin alles – deelauto’s, -fietsen, -scooters en zelfs deelbakfietsen – samen wordt gebracht. Het belangrijkste nu is om mensen positieve ervaringen te laten opdoen met deze manier van reizen. “Rotterdam is er klaar voor, maar er moet ook nog veel gebeuren. We moeten het mensen makkelijk maken en dat willen we doen met een app die door marktpartijen wordt ontwikkeld. Binnen één MaaS-platform moet alles samenkomen, maar dat is moeilijker dan het lijkt omdat je met zoveel aanbieders te maken hebt.” Maakt in 2030 iedereen in Rotterdam gebruik van deze app? Rosemarijn schrikt op bij de vraag. “Nou, graag sneller! Voor 2030 streven we naar zelfrijdende auto’s, dus laten we hopen dat de app in 2023 te downloaden is.”
