In het Gemaal op Zuid ontmoet je de Afrikaanderwijk
Alexandre Furtado streeft naar een échte mix tussen bewoners en bezoekers
Op een korte wandeling van metrostation Rijnhaven ligt het Gemaal op Zuid, een monumentaal pand aan de Pretorialaan en pal naast het Afrikaanderpark. Anno nu brengt dit gemaal niet water, maar de buurt naar een hoger peil. Alexandre Furtado coördineert er de activiteiten en wil daarmee bewoners en bezoekers met elkaar verbinden.
De Afrikaanderwijk Coöperatie, in 2013 opgericht door Stichting Freehouse, beheert het Gemaal op Zuid én maakt de kwaliteiten van de Rotterdamse Afrikaanderwijk zichtbaar. In het Gemaal worden evenementen georganiseerd waarvan de wijk profiteert. Alexandre Furtado woont er zelf al zeven jaar naar zijn zin. “Ik merk dat veel Rotterdammers niet beseffen hoe groot Rotterdam Zuid is. Het is een stad op zich, ook qua faciliteiten.” Bezoekers van het Gemaal op Zuid wil hij daarom kennis laten maken met het gebied, bewoners wil hij daarbij actief betrekken.
Meetups en muziek
Allereerst wil Furtado de continuïteit van de programmering van het Gemaal verbeteren. “Dus ik kijk naar bestaande initiatieven en onderzoek of ik die hierheen kan halen. Reizende events zijn makkelijker te plaatsen, zoals de Rotterdamse meetup en community Tosti Treffer.” Daarbij ontmoeten mensen elkaar op een laagdrempelige manier en onder het genot van een drankje en tosti. Het is ludiek, eenvoudig te realiseren en trekt mensen van buiten de Afrikaanderwijk, die zo de potentie van de wijk en het Gemaal zelf ervaren. Alexandre heeft een doel én een wishlist. “Als ik mag dromen zou ik Kedr Livanskiy (Yana Kedrina) uit Rusland hierheen halen, zij maakt rave poetry. Op muzikaal niveau is de wijk al best rijk. DE PLAYER aan de Hillelaan bijvoorbeeld is altijd de moeite waard en verveelt nooit.”
We willen ook inspelen op actuele events en feestdagen, zoals het Suikerfeest
In juli 2017 warmde het Metropolis Festival op in het Gemaal, tijdens een pre-party met live optredens, een expositie en eten van de Wijkkeuken. “We wilden dat bewust vóór het Gemaal te doen, buiten, zodat het toegankelijker zou zijn voor buurtbewoners.” Voor sommigen werpt het leven dagelijks genoeg problemen op, vertelt Furtado. Vertier zoeken is dan niet top of mind, dus moet de drempel zo laag mogelijk zijn. Steeds meer Rotterdammers weten de weg naar het Gemaal te vinden, vooral de verbinding met de buurt vraagt nu Furtado’s aandacht. “Het komende jaar willen we meer inspelen op actuele events en feestdagen, zoals het Suikerfeest.”
Van afval naar ontwerp
Het Gemaal is een plek voor ontmoeting, productie en presentatie: hoe komen die pijlers nu tot uiting? Furtado: “De ontmoeting zit hem in de evenementen, verder zijn er ruimtes te huur voor presentaties en workshops.” De naastgelegen Grote Orangerie wordt vaak geboekt voor bijeenkomsten door bijvoorbeeld de gemeente Rotterdam en Hogeschool Rotterdam. In de Kleine Orangerie werkt stichting MDA wekelijks aan de integratie van West-Afrikaanse migranten. Op productieniveau is er een samenwerking met studenten van de Willem de Kooning Academie. Furtado: “De Afrikaanderwijk Coöperatie zorgt voor de gescheiden afvalinzameling op de Afrikaandermarkt, wijkbewoners halen daar een betaalde baan uit. Studenten van de WDKA ontwikkelen nieuwe producten uit het restafval, zoals de trolley die daar staat.”
De dames van de Wijkkeuken kookten zij aan zij met sterrenchefs
Voedsel verbroedert
De producten van de Afrikaandermarkt zijn ook de basis voor Wijkkeuken van Zuid, een continu onderdeel van het Gemaal. De keuken representeert niet alleen de verschillende culturen van de wijk (met Antilliaans, Kaapverdiaans, Marokkaans, Nederlands, Surinaams en Turks als grootste groepen), maar stimuleert ook werkgelegenheid. Furtado: “De wijk profiteert van talentontwikkeling, dat is een belangrijke pijler. Naast kookworkshops verzorgt de keuken catering buiten het Gemaal, voor bijvoorbeeld het IFFR en de Wereldhavendagen.”
Laatst werd de Wijkkeuken uitgenodigd te koken tijdens een food event op Katendrecht. “Ze kookten zij aan zij met sterrenchefs!” vertelt Furtado. De ondernemers en bewoners van het naastgelegen Katendrecht kennen het Gemaal al en ook bezoekers doen er goed aan de oversteek te maken. Furtado: “Er is veel stigmatisering, terwijl de werkelijke beleving altijd anders is. Kom gewoon naar de wijk en ga met elkaar in gesprek!” Daar werkt Furtado, met een vast team van vijf man én vrijwilligers, aan. Met Kaapverdië in Beeld bijvoorbeeld, avonden waarbij Kaapverdische muziek, dans, poëzie en eten centraal staan. Furtado: “Een bewoonster uit de wijk kwam met het idee. Wij bieden de faciliteiten en denken mee.” Voor een kleine prijs maak je er kennis met culinair Kaapverdië, want voedsel verbroedert!
Samen jammen
Het Gemaal nodigt iedereen uit eens twee haltes langer in de metro zitten, want er is daar op de Zuidoever nog genoeg te ontdekken! Vandaar de aansluiting bij South Explorer, een tweejaarlijkse route die toont wat Zuid te bieden heeft waaronder Galerie Hommes. Furtado tipt de Afrikaandermarkt zelf – “je krijgt er veel voor weinig, vooral aan het einde van de dag” – al is het hek rondom het plein hem een doorn in het oog. Hoe ziet zijn weekend er verder uit? “Ik kijk graag de trage films van Jean-Pierre Melville. En ik ontbijt af en toe bij Rotterdamsche Confituur aan de Pretorialaan, ook zij stimuleren de lokale economie.” De Wijkkeuken werkt met deze Rotterdamse jammaker samen: ze maken confituur uit restfruit van de Afrikaandermarkt. Dat betekent minder afval, meer werkgelegenheid en lekkere jam: met recht goed zoet!
